Kimyon Nedir, Yetiştiriciliği, Ekim Zamanı, Hasat Zamanı

Kimyon (Cuminum cyminum) Yetiştiriciliği Hakkında Bilmeniz Gerekenler

 

Kimyon, yemeklere lezzet katan ve sağlığa faydalı bir baharat bitkisidir. Kimyon yetiştiriciliği, son yıllarda hem yurt içinde hem de yurt dışında artan bir talep görmektedir. Kimyon, sucuk üretiminde, ilaç sanayisinde ve boya sanayisinde kullanılmaktadır. Ayrıca, kimyon tohumu ve yağı, sindirim sistemi, solunum yolu, cilt ve saç sağlığı için de doğal bir tedavi yöntemi olarak tercih edilmektedir.

 

Kimyon yetiştiriciliği yapmak isteyenler için bu yazımızda kimyonun ekonomik durumu, bitkisel özellikleri, iklim ve toprak isteği, gübreleme, ekim zamanı, hasat zamanı ve verimi gibi konularda bilgi vermeye çalışacağız.

 

Kimyonun Ekonomik Durumu

 

Kimyon, Türkiye’de en çok Orta Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilen bir bitkidir. Ankara, Afyon, Eskişehir ve Konya illeri başta olmak üzere pek çok şehirde kimyon ekimi yapılmaktadır. Kimyonun dekara verimi ortalama 70 kg civarındadır. Kimyonun kilogram fiyatı ise 2021 yılı itibariyle 25-30 TL arasında değişmektedir.

 

Kimyon, Türkiye’den pek çok ülkeye ihraç edilen bir üründür. Özellikle ABD, Avrupa Birliği ülkeleri, Orta Doğu ve Körfez ülkeleri kimyonun en büyük alıcılarıdır. Kimyon ihracatında en çok talep gören ürün ise kimyon tohumudur.

 

Kimyonun Bitkisel Özellikleri

 

Kimyon, maydanozgiller familyasından bir yıllık otsu bir bitkidir. Kazık köklü ve dallı bir yapıya sahiptir. Yaprakları küçük ve tüylüdür. Çiçekleri beyaz veya pembe renklidir. Tohumları ise 4-5 mm uzunluğunda, açık kahverengi renkte ve küçüktür.

 

Kimyon bitkisi uzun gün bitkisidir. Yani gün uzunluğu arttıkça çiçeklenme hızlanır. Kimyonun çiçeklenmesi için gerekli gün uzunluğu 14-16 saat arasındadır. Kimyonun olgunlaşması için gereken gün sayısı ise yaklaşık 120-130 gündür.

 

Kimyon bitkisi kuraklığa dayanıklıdır. Ancak aşırı sıcaklık ve soğukluktan etkilenebilir. Kimyon için optimum çiçeklenme sıcaklığı 8-10 °C arasındadır. En uygun gelişme sıcaklığı ise 20-22 °C aralığındadır.

 

Kimyon bitkisi hafif ve nazik bir bitkidir. Bu nedenle ot getirmeyen yumuşak, kaymak bağlamayan hafif topraklarda iyi yetişir ve randımanlı olur. Özellikle hamdan yeni açılan topraklarda daha fazla verimli yetişir.

 

Kimyon Yetiştiriciliği için İklim Nasıl Olmalı?

 

Kimyon yetiştiriciliği için yazları sıcak, kışları soğuk karasal iklim görülen yerler uygundur. Eskişehir, Kütahya ve Afyon bölgelerinde yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Sulama yapılmadan yetiştirilen kimyonun yıllık yağış isteği 300-400 mm arasındadır.

 

Kimyon Yetiştiriciliği için Toprak Nasıl Olmalı?

 

Kimyon yetiştiriciliği için toprak hazırlığı önemlidir. Kimyon ekimi yapılacak tarla, hasattan sonra anız yakılarak yağışlara müteakip güzden soklu pullukla 18-20 cm derinliğinde aktarılmalıdır. Kimyon ekimi öncesinde arazideki kazayağı ve tırmık temizlenmesi dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Aksi takdirde ekim sonrası gelişen olumsuzluklar kimyonun ekiminden sonra düzeltilemez.

 

Kimyon ekimi yapılacak toprak, hafif, kumlu-tınlı, kireçli, organik maddece zengin ve iyi drene olmalıdır. Toprak pH’ı 6,5-7,5 arasında olmalıdır. Ağır, killi, çamurlu ve su tutan topraklarda kimyon yetiştiriciliği yapılmamalıdır.

 

Kimyon Yetiştiriciliği için Gübreleme Nasıl Yapılmalı?

 

Kimyon yetiştiriciliği için gübreleme, ekimle birlikte yapılmalıdır. Kimyon bitkisi fosforlu gübreye ihtiyaç duymakla beraber daha fazla azotlu gübreye ihtiyaç duyar. Ekimle birlikte dekara 10-15 kg DAP gübresi veya 10 kg % 15-15-15 kompoze gübre kullanılmalıdır. Gübre ile tohum karıştırılır. Homojen bir karışım elde edildikten sonra hububat ekim mibzerinin tohum gözüne konularak ekim yapılır.

 

Kimyon Yetiştiriciliği için Ekim Zamanı Nasıl Belirlenir?

 

Kimyon yetiştiriciliği için ekim zamanı, ilkbaharda Şubat ayının sonundan Mart ayının 25’ine kadar yapılmalıdır. Tohumlar küçük olduğundan derinlere değil de toprağın 1-2 cm derinine kadar atmak yeterli olacaktır. Daha derine yapılan ekimlerde çimlenmeden alınan verim azalacaktır.

 

Kimyon yetiştiriciliğinde en önemli nokta arazideki yabancı otları kontrol etmektir. Bu nedenle kimyon ekimi öncesinde ilaçlanma yapılarak arazi yabancı otlardan arındırılmalıdır. İlaç döküldükten sonra herhangi bir araçla ilacın toprağa karışımı sağlanmalıdır.

 

Kimyon Yetiştiriciliği için Hasat Zamanı Nasıl Belirlenir?

 

Kimyon yetiştiriciliği için hasat zamanı, genellikle Temmuz ayındadır. Hasat olgunluğuna gelen kimyon oldukça kırılgan bir şekilde kurur. El ile yolma şeklinde yapılan kimyon hasadından dekarda yaklaşık 70 kg verim elde edilebilir.

 

Kimyon hasadında dikkat edilmesi gereken nokta, tohumların tamamen kurumasını beklememektir. Çünkü tamamen kuruyan tohumlar kapsüllerinden dökülür ve kayba neden olur. Bu nedenle kimyon hasadında tohumların %80-90’ının kurumasını beklemek yeterlidir.

 

Kimyon hasadından sonra tohumlar serilerek kurutulur. Kurutma işlemi gölgede veya güneşte yapılabilir. Ancak güneşte kurutulan kimyonun rengi solabilir ve kalitesi düşebilir. Bu nedenle gölgede kurutma tercih edilmelidir.

 

Kimyon Yetiştiriciliği için Verim Nasıl Arttırılır?

 

Kimyon yetiştiriciliği için verimi arttırmak için aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerekir:

 

– Kimyon ekimi uygun iklim ve toprak koşullarında yapılmalıdır..

 

Not: Bilgi amaçlıdır daha geniş bilgi ve sonuç için size en yakın uzmana danışın